W hodowli zwierząt skuteczne żywienie odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu ich prawidłowego wzrostu i dobrego stanu zdrowia. Indywidualne przygotowanie paszy pozwala dostosować skład do potrzeb danej grupy oraz obniżyć koszty produkcji. Przygotowując mieszankę w warunkach gospodarstwa, warto zwrócić uwagę na jakość surowców, ich wzajemne proporcje i metody przechowywania. Dzięki temu uzyskamy produkt bogaty w białko, niezbędną energię i wartościowe minerały.
Wybór surowców
Podstawą każdej paszy są zboża, nasiona i rośliny strączkowe. Najczęściej wykorzystuje się pszenicę, jęczmień, owies oraz kukurydzę. To one dostarczają przede wszystkim energię pochodzącą z węglowodanów. Rośliny strączkowe, jak groch czy łubin, są źródłem łatwo przyswajalnego białka. Warto także dodać odpadki przemysłowe, takie jak śruty oleiste czy otręby, które wzbogacają mieszankę o cenne witaminy i minerały.
- Pszenica – doskonałe źródło skrobi.
- Kukurydza – wysoka zawartość energii.
- Jęczmień – optymalne proporcje białka do węglowodanów.
- Groch – suplementacja białkowa dla drobiu i trzody.
- Otręby – bogactwo błonnika i składników mineralnych.
Zwróć uwagę na proporcje poszczególnych komponentów. Zbyt wysoki udział białka może zwiększyć koszty, natomiast niewystarczająca ilość energii obniży wydajność zwierząt. Dlatego kluczowe jest precyzyjne wyważenie składników.
Przygotowanie i obróbka surowców
Przed zmieszaniem surowce należy dokładnie oczyścić z zanieczyszczeń mechanicznych oraz ewentualnych pleśni. W praktyce oznacza to:
- Przesiewanie przez sito o odpowiedniej wielkości oczek.
- Mielenie na młynku walcowym lub ślimakowym, by uzyskać jednolitą frakcję.
- Suszenie surowców o podwyższonej wilgotności, takich jak kiszonki czy zielonka.
Niezbędna jest również kontrola parametrów, w tym wilgotności i temperatury podczas obróbki termicznej. Utrzymanie temperatury poniżej 70°C pozwala zachować aktywność enzymów i witamin, natomiast wyższe wartości mogą prowadzić do degradacji składników odżywczych.
Metody obróbki
Można zastosować parowanie, śrutowanie lub fermentację. Fermentacja nadaje paszy korzystne właściwości probiotyczne i zwiększa strawność skrobi. W praktyce wymaga to odpowiednich warunków beztlenowych oraz czasu inkubacji.
Mieszanie składników
Kluczem do sukcesu jest równomierne rozprowadzenie wszystkich komponentów. Nierównomierne zmieszanie może prowadzić do niedoborów lub nadmiernego spożycia niektórych składników. Proces przebiega następująco:
- Wstępne mieszanie surowców sypkich w mieszalniku taśmowym.
- Dopisanie dodatków mineralno-witaminowych oraz substancji spoiw.
- Ostateczne skomponowanie mieszanki i kontrola jednolitości próbki.
Przydatne jest wykonywanie regularnych analiz laboratoryjnych, aby sprawdzić zawartość witaminy D, E oraz mikroelementów. Dzięki temu masz pewność, że pasza zapewnia zwierzętom optymalna dietę bez ryzyka niedoborów.
Suche i przechowywanie własnej paszy
Składowanie gotowej mieszanki powinno odbywać się w suchym, przewiewnym miejscu, wolnym od szkodników. Idealne warunki to temperatura poniżej 20°C i wilgotność względna nieprzekraczająca 70%. Warto stosować silosy lub szczelne pojemniki z zabezpieczeniem przed dostępem gryzoni.
- Rotacja zapasów – zużywanie najstarszych partii w pierwszej kolejności.
- Systematyczne czyszczenie magazynu.
- Kontrola na obecność pleśni i insektów.
Zwróć uwagę na zachowanie świeżość gotowej paszy. Zapas powyżej 4–6 tygodni może wymagać dodatkowej stabilizacji przeciwutleniaczami.
Wzbogacenie paszy i dodatki funkcjonalne
Dodatki probiotyczne, prebiotyki czy enzymy mogą podnieść efektywność trawienia i odporność zwierząt. Wprowadzenie do mieszanki preparatów bakteryjnych wspomaga florę jelitową, a enzymy celulolityczne ułatwiają trawienie włókna roślinnego. Dobrze dobrane dodatki redukują ryzyko chorób i poprawiają wskaźniki produkcyjne.
- Szczepy bakteryjne Lactobacillus – wsparcie mikrobioty.
- Inulina – naturalny prebiotyk stymulujący rozwój pożytecznych bakterii.
- Enzymy amylolityczne i celulolityczne – lepsze wykorzystanie skrobi i błonnika.
