Pielęgnacja wełny i strzyżenie owiec to kluczowe czynności w hodowli, wpływające nie tylko na jakość surowca, lecz również na dobrostan zwierząt. Odpowiednio prowadzone procedury zapewniają zdrowie stada, poprawiają izolację termiczną i zwiększają wartość rynkową wełny. W poniższym artykule omówione zostaną metody pielęgnacji runa, przygotowanie do strzyżenia, techniki samego zabiegu oraz zasady magazynowania i obróbki pozyskanego surowca.
Pielęgnacja owczej wełny przed strzyżeniem
Regularne zabiegi pielęgnacyjne mają na celu zachowanie jakość wełny oraz higienę zwierząt. Nawet najlepiej wyrośnięte runo może stracić swoje wartości, jeżeli nie zadbamy o odpowiednie warunki chowu i karmienia.
Hodowlane warunki i dieta
- Optymalna przestrzeń: każde zwierzę powinno dysponować co najmniej 1,5 m² powierzchni w oborze.
- Zrównoważona pasza: wysoka zawartość białka i mikroelementów sprzyja intensywnemu wzrostowi wełny.
- Regularny dostęp do świeżej wody: odwodnienie powoduje łamliwość runa.
- Ściółka i wentylacja: czysta słoma oraz stały przepływ powietrza minimalizują ryzyko powstawania grzybów i pasożytów.
Czyszczenie i usuwanie zabrudzeń
Aby ułatwić strzyżenie, usuwaj z wełny zanieczyszczenia takie jak:
- Resztki siana i ściółki, mogące zaciąć ostrza maszynki.
- Skorupki nawozu, prowadzące do rozwoju bakterii.
- Kłaczki i kurz, obniżające jakość runa podczas sortowania.
W przypadku silnego zanieczyszczenia można zastosować delikatne mycie – jednak tylko w wyjątkowych sytuacjach, kiedy bród zagraża zdrowiu zwierząt. Używaj łagodnych szamponów bezzapachowych, a następnie dokładnie susz wełnę na przewiewnym stanowisku.
Przygotowanie do strzyżenia i dobrostan zwierząt
Strzyżenie to dla owiec moment stresujący. Odpowiednie przygotowanie pomaga zredukować napięcie i ryzyko kontuzji.
Sezon i wybór terminu
- Optymalny czas: wiosna, gdy dni stają się cieplejsze, ale zanim nadejdą największe upały.
- Stan zdrowia: tylko zwierzęta wolne od infekcji skórnych i pasożytów mogą być strzyżone.
- Sprawdzanie torby owodniowej: unikanie strzyżenia w okresie tuż przed porodem.
Przygotowanie zwierząt
- Stopniowe przyzwyczajanie do dotyku i dźwięku maszynki – poprawia komfort w trakcie zabiegu.
- Karmienie 2–3 godziny przed strzyżeniem, aby zapobiec odruchowi wymiotnemu.
- Oddzielanie zwierząt agresywnych lub lękliwych, by uniknąć chaosu w trakcie sesji.
Techniki strzyżenia oraz konserwacja sprzętu
Doskonała technika strzyżenia sprawia, że runo zachowuje odpowiednią długość, a ryzyko zranień zmniejsza się do minimum. Sposób trzymania owcy i prowadzenia maszynki decyduje o efektywności pracy.
Podstawowe akcesoria i ustawienie stanowiska
- Stabilne krzesło i podest o wysokości ok. 40 cm, które ułatwiają pracę strzygacza.
- Ostrza o różnym stopniu ostrości – wymieniane co 8–10 godzin pracy.
- Olejek do smarowania maszynki – chroni sprzęt przed przegrzewaniem.
- Świetne oświetlenie, aby dostrzec każdy pas runa.
Metody chwytania i pozycjonowania owcy
Najczęściej stosowane pozycje:
- Ułożenie „na boku” – umożliwia dotarcie do boków i brzucha.
- Ułożenie „na plecach” – do strzyżenia nóg i wewnętrznej części ud.
- Technika siedząca – przy mniejszych lub lękliwych rasach.
Przytrzymuj zwierzę delikatnie, ale pewnie – unikniesz gwałtownych ruchów i zranień. Podczas pierwszej sesji warto pracować powoli, podkreślając każdy etap ukończonego wycinka runa, by budować zaufanie owcy.
Bezpieczeństwo i jakość strzyżenia
- Regularne kontrolowanie temperatury ostrzy – gorące części mogą powodować oparzenia.
- Wymiana uszkodzonych elementów – zadbane ostrza gwarantują czyste cięcie i mniejsze uszkodzenia runa.
- Zabezpieczenie miejsc cięć – drobne ranki dezynfekuj środkiem beztlenowym.
- Zachowanie właściwej długości runa: standardowo 4–5 cm dla owiec rzeźnych, do 8 cm dla ras wełnistych.
Magazynowanie i dalsza obróbka surowca
Po strzyżeniu surowiec należy szybko i prawidłowo zebrać, aby zachować jego wartość. Miejsce składowania powinno być suche, chłodne i czyste.
Sortowanie runa
- Podział na frakcje: runo grzbietowe, bokowe i łokciowe.
- Usuwanie zanieczyszczeń organicznych – liści, grud ziemi czy resztek owadów.
- Ocena sprężystości i grubości włókien – niektóre partie mogą trafić do przemysłu tekstylnego, inne na podkłady izolacyjne.
Składowanie
- Worki jutowe wypełnione sprasowanym runem – zalecane do maksymalnej ochrony przed wilgocią.
- Silosy lub regały – w celu zapewnienia przewiewu i łatwej kontroli stanu surowca.
- Temperatura magazynu: 10–15 °C; wilgotność względna: 50–60%.
Przygotowanie do transportu
Przy dłuższych przewozach warto zastosować dodatkową ochronę folią perforowaną. Runo powinno być zabezpieczone przed bezpośrednim nasłonecznieniem, które może powodować odbarwienia i utratę elastyczności włókien.
Zastosowanie opisanych metod pielęgnacji wełny oraz prawidłowego strzyżenia owiec pozwoli na uzyskanie wartościowego surowca, minimalizuje stres zwierząt i przedłuża żywotność sprzętu. Zwarta organizacja pracy, dbałość o higienę oraz regularne kontrole sprawią, że hodowla stanie się bardziej efektywna i dochodowa.
